Logopedia w pigułce

Drodzy Rodzice, Opiekunowie, przygotowaliśmy dla was zestawienie metod do pracy z dzieckiem. W razie wątpliwości możecie zawsze zapytać nauczyciela w klasie jak pracować z dzieckiem. Z pewnością otrzymacie fachową poradę. Pamiętajcie, że rodzicielska miłość, cierpliwość, mądrość i znajomość potrzeb i możliwości własnego dziecka są najlepszymi pomocnikami.

Nasz wybór uwzględnia ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne np. kląskanie wspomagające pionizację języka, wspólne zabawy artykulacyjne jak np. śpiewanie piosenek na sylabę -la, ćwiczenia rozwijające słuch fonematyczny, oraz planszowe zabawy logopedyczne dla najmłodszych. Jednak sukces tych działań w dużym stopniu zależy od naszej współpracy i waszej systematyczności w pracy z dzieckiem w domu. Mowa czynna, czytanie wspólne bajek i zwyczajna rozmowa z dziećmi jest najcenniejszą formą treningu językowego.

Zadania dla rodziców – jak aktwne wspomagać dziecko w rozwijaniu wymowy:

• poprzez aktwne wspomaganie dziecka w rozwijanie motoryki dużej i małej – ciała i ręki
• ćwiczenia ramion i nóg – zataczanie koła, podskakiwanie, huśtanie, kołysanie, balansowanie, ćwiczenia rozmachu obydwu rąk i nóg
• ćwiczenia rąk i palców – mycie rąk, klaskanie, zaginanie i wyprostowywanie palców, zamykanie pięści i pokazywanie poszczególnych palców od małego palca do kciuka, otwieranie i zamykanie książki, wiązanie wstążki, granie w piłkę etc.
• swobodne bazgranie na dużych arkuszach papieru, flamastrami, kredkami świecowymi, pastelami itp
• lepienie z plasteliny, ugniatanie ciasta, odciskanie kształtów za pomocą foremek
• nawlekanie na sznurek koralików, guzików, makaronu, wycinanie nożyczkami
• zachęcanie dziecka do zabaw oddechowych, artykulacyjnych, dźwiękonaśladowczych itp.
  
• utrwalanie w domu wymowy wyrazów, wyrażeń i zdań, z którymi dziecko pracuje w polskiej szkole
• systematyczne przynoszenie zeszytu ćwiczeń na sobotnie zajęcia
• stosowanie pochwały, nagród rzeczowych lub miłej niespodzianki w postaci biletu do kina itp. Warto wcześniej ustalić z dzieckiem zasady przyznawania nagród
• nie monologuj – zachęcaj cerpliwie dziecko do rozmowy, naucz się słuchać dziecka

---

Ćwiczenia i zabawy dla dzieci wspomagające rozwój mowy.

1. Ćwiczenia słuchowe, ortofoniczne i dykcyjne

• z zakresu percepcji słuchowej, np. rozpoznawanie odgłosów z otoczenia lub z nagrań dźwiękowych
• wyszukiwanie, dobieranie wyrazów rymujących się
• synteza i analiza sylabowa
• synteza i analiza fonemowa
• rozpoznawanie rzeczy po wydawanym odgłosie
  
• rozpoznawanie kierunku dochodzącego dźwięku: z góry, z zewnątrz, z prawej lub lewej strony
  
• reagowanie ruchem na zmiany dźwięku: cicho - głośno, wysoko - nisko itp.
• rozpoznawanie różnych dźwięków, odgłosów z otoczenia
  
• reagowanie na dany sygnał
• różnicowanie i naśladowanie głosów zwierząt
• wystukiwanie rytmu np. według układu klocków
  
• nasłuchiwanie schowanych przedmiotów wydających dźwięk
• zapamiętywanie kolejności usłyszanych dźwięków
• wystukiwanie zapamiętywanych rytmów
• ustawianie klocków zgodnie z wystukanym rytmem
  
  

2. Ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne

• ćwiczenia języka:
  - wysuwanie języka na brodę
  - dotykanie językiem do nosa
  - dotykanie na zmianę kącików ust językiem
  - liczenie, czyszczenie ząbków górnych i dolnych od strony wewnętrznej i zewnętrznej
  - oblizywanie językiem ust na różne sposoby – od prawej do lewej, ruchem okrężnym itp.
  - kląskanie, dotykanie czubkiem języka podniebienia, wypychanie policzków językiem
  - zahaczanie czubka języka za dolne ząbki i wykonywanie „kociego grzbietu”
  - jedzenie za pomocą języka np. dmuchanego ryżu, lizanie kisielu
  - przeciskanie języka przez ząbki
  - wypowiadanie zbitki sylabowej:  lalolule,  li-la-li,  ta-ti-ta itp.
  - unoszenie boków języka „rurka”
  - przyklejanie języka do podniebienia „grzybek”
  - „rysowanie językiem” – kółek lub kropek itp.
• ćwiczenia warg:
  - zakładanie dolnej wargi na górną i górnej na dolną
  - cmokanie
  - parskanie wargami
  - rozciąganie i zaokrąglanie warg
  - robienie z warg dzióbka, ryjka itp.
  - dmuchanie
• balansowanie przedmiotów na górnej wardze, np. ołówka
• ćwiczenia policzków
• ćwiczenia żuchwy:
  - opuszczanie o podnoszenie żuchwy
  - wysuwanie żuchwy do przodu i cofanie jej
  - przeżuwanie, naśladowanie żucia gumy
  - otwieranie i zamykanie ust przy widocznych zębach
  - zakładanie zębów na górną wargę
• ćwiczenia podniebienia miękkiego:
  - ziewanie
  - przełykanie śliny, płynów,
  - kaszel, chrapanie, naśladowanie śmiechu – hi, ha, hu
  - chuchanie
  - wymawianie głosek tylnojęzykowe [K] [G] [H] oraz sylab z głoskami (ka, ku, ga, gu)
  - naśladowanie odgłosów wiejskiego ptactwa – gę - gę, ko - ko itp.
  - oddychanie – wdech nosem, wydech ustami
  - zasysanie i przenoszenie drobnych przedmiotów słomką
  - nabieranie powietrza i zatrzymywanie go w buzi przy wypełnionych policzkach

3. Ćwiczenia oddechowe i fonacyjne

• zabawy i ćwiczenia oddechowe
  
• wciąganie powietrza nosem, wydmuchiwanie powietrza nosem i ustami
  
• nadymanie buzi i przepychanie powietrza z jednego policzka do drugiego
  
• nadmuchiwanie balonika
  
• dmuchanie przez rurkę, poruszanie papierków, piórek, pomponików itp. z różnym natężeniem oddechu
  
• dmuchanie na wiatraczek, robienie baniek mydlanych
  
• nauka oddychania przepono-brzusznego
• wydłużanie fazy wydechu
• ćwiczenia emisji głosu
  
  

4. Ćwiczenia logopedyczne

• mówienie różnych samogłosek z przesadną artykulacją
  
• wywoływanie trudnych głosek, z którymy dzieci mają problemy
  
• utrwalanie wymowy głosek: w izolacji, w sylabie, w nagłosie, śródgłosie i w wygłosie wyrazów, w zdaniach
• ćwiczenia w różnicowaniu głosek różniących się miejscem lub sposobem artykulacji
  
  

5. Ćwiczenia rozwijające i wzbogacające słownictwo dziecka oraz pamięć słowną

• słuchanie nazw i wskazywanie odpowiadających im desygnatów
• głoskowanie wyrazów (najpierw jednosylabowych)
• wymawianie głosek w/g wzoru, dobieranie gestów artykulacyjnych do liter
• zapamiętywanie pojedynczych nazw i szeregów nazw lub dźwięków
• sylabizowanie wyrazów w mowie głośnej i cichej, wystukiwanie sylab
• wyszukiwanie obrazków do wypowiadanych słów
• wspólne mówienie wierszy – dzieci dopowiadają fragmenty rymowanki
• kończenie sylab i tworzenie wyrazów
• wyszukiwanie wyrazów na tą samą głoskę – tylko w mowie lub na obrazkach
• liczenie wyrazów w zdaniu
• liczenie głosek i sylab w wyrazach
• modelowanie wyrazów za pomocą liter
• wężyk - podawanie wyrazu na głoskę kończącą usłyszany wyraz
• zabawa – Klaśnij gdy usłyszysz... [ a ]
• mówienie sylabami
• szukanie wyrazów, które różnią się tylko jedną głoską, np. [bułka - półka]
  [domek - Tomek] [góra - kura] [bąk - pąk] [dama - tama] [biurko - piórko] [bije - opije] [koza - kosa] [rak - lak] [kasa - kasza] [tacka - taczka] [buty - budy]
• wyszukiwanie wyrazu ukrytego w innym, np. stonoga
• zapamiętywanie ciągu wyrazów
• układanie wyrazów z sylab lub liter
• układanie zdań z wyrazów
• loteryjki sylabowe
• domina fonematyczne
• przekształcanie wyrazów poprzez przestawianie liter
• zabawy muzyczno-ruchowe
• opowiadanie treści czytanego tekstu, odpowiedzi na pytania związane z utworem
• rozpoznawanie piosenki po melodii
• mówienie tekstów z różnym natężeniem głosu
• zabawy ortofoniczne
• dopasowywanie napisów do ilustracji
• porządkowanie historyjek obrazkowych
• klasyfikowanie obrazków ze względu na wybraną cechę fonematyczną
• mówienie na wydechu samogłosek, ciągów wyrazów, np. dni tygodnia
• liczenie na wydechu, np.zabawy Pierwsza wrona bez ogona…
• zabawy z dmuchajką
• recytacja krótkich wierszyków logopedycznych
  
  

Wymowa głosek.

[EDIT] Więcej przeczytasz tutaj