Logopedia w pigułce


Drodzy Rodzice, Opiekunowie, przygotowaliśmy dla was zestawienie metod do pracy z dzieckiem. W razie wątpliwości możecie zawsze zapytać nauczyciela w klasie jak pracować z dzieckiem. Z pewnością otrzymacie fachową poradę. Pamiętajcie, że rodzicielska miłość, cierpliwość, mądrość i znajomość potrzeb i możliwości własnego dziecka są najlepszymi pomocnikami.


Nasz wybór uwzględnia ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne np. kląskanie wspomagające pionizację języka, wspólne zabawy artykulacyjne jak np. śpiewanie piosenek na sylabę -la, ćwiczenia rozwijające słuch fonematyczny, oraz planszowe zabawy logopedyczne dla najmłodszych. Jednak sukces tych działań w dużym stopniu zależy od naszej współpracy i waszej systematyczności w pracy z dzieckiem w domu. Mowa czynna, czytanie wspólne bajek i zwyczajna rozmowa z dziećmi jest najcenniejszą formą treningu językowego.

Zadania dla rodziców – jak aktwne wspomagać dziecko w rozwijaniu wymowy:

  • poprzez aktwne wspomaganie dziecka w rozwijanie motoryki dużej i małej – ciała i ręki
  • ćwiczenia ramion i nóg – zataczanie koła, podskakiwanie, huśtanie, kołysanie, balansowanie, ćwiczenia rozmachu obydwu rąk i nóg
  • ćwiczenia rąk i palców – mycie rąk, klaskanie, zaginanie i wyprostowywanie palców, zamykanie pięści i pokazywanie poszczególnych palców od małego palca do kciuka, otwieranie i zamykanie książki, wiązanie wstążki, granie w piłkę etc.
  • swobodne bazgranie na dużych arkuszach papieru, flamastrami, kredkami świecowymi, pastelami itp
  • lepienie z plasteliny, ugniatanie ciasta, odciskanie kształtów za pomocą foremek
  • nawlekanie na sznurek koralików, guzików, makaronu, wycinanie nożyczkami
  • zachęcanie dziecka do zabaw oddechowych, artykulacyjnych, dźwiękonaśladowczych itp.
  • utrwalanie w domu wymowy wyrazów, wyrażeń i zdań, z którymi dziecko pracuje w polskiej szkole
  • systematyczne przynoszenie zeszytu ćwiczeń na sobotnie zajęcia
  • stosowanie pochwały, nagród rzeczowych lub miłej niespodzianki w postaci biletu do kina itp. Warto wcześniej ustalić z dzieckiem zasady przyznawania nagród
  • nie monologuj – zachęcaj cerpliwie dziecko do rozmowy, naucz się słuchać dziecka

Ćwiczenia i zabawy dla dzieci wspomagające rozwój mowy.


1. Ćwiczenia słuchowe, ortofoniczne i dykcyjne
  • z zakresu percepcji słuchowej, np. rozpoznawanie odgłosów z otoczenia lub z nagrań dźwiękowych
  • wyszukiwanie, dobieranie wyrazów rymujących się
  • synteza i analiza sylabowa
  • synteza i analiza fonemowa
  • rozpoznawanie rzeczy po wydawanym odgłosie
  • rozpoznawanie kierunku dochodzącego dźwięku: z góry, z zewnątrz, z prawej lub lewej strony
  • reagowanie ruchem na zmiany dźwięku: cicho - głośno, wysoko - nisko itp.
  • rozpoznawanie różnych dźwięków, odgłosów z otoczenia
  • reagowanie na dany sygnał
  • różnicowanie i naśladowanie głosów zwierząt
  • wystukiwanie rytmu np. według układu klocków
  • nasłuchiwanie schowanych przedmiotów wydających dźwięk
  • zapamiętywanie kolejności usłyszanych dźwięków
  • wystukiwanie zapamiętywanych rytmów
  • ustawianie klocków zgodnie z wystukanym rytmem

2. Ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne
  • ćwiczenia języka:
    - wysuwanie języka na brodę
    - dotykanie językiem do nosa
    - dotykanie na zmianę kącików ust językiem
    - liczenie, czyszczenie ząbków górnych i dolnych od strony wewnętrznej i zewnętrznej
    - oblizywanie językiem ust na różne sposoby – od prawej do lewej, ruchem okrężnym itp.
    - kląskanie, dotykanie czubkiem języka podniebienia, wypychanie policzków językiem
    - zahaczanie czubka języka za dolne ząbki i wykonywanie „kociego grzbietu”
    - jedzenie za pomocą języka np. dmuchanego ryżu, lizanie kisielu
    - przeciskanie języka przez ząbki
    - wypowiadanie zbitki sylabowej:  lalolule,  li-la-li,  ta-ti-ta itp.
    - unoszenie boków języka „rurka”
    - przyklejanie języka do podniebienia „grzybek”
    - „rysowanie językiem” – kółek lub kropek itp.
  • ćwiczenia warg:
    - zakładanie dolnej wargi na górną i górnej na dolną
    - cmokanie
    - parskanie wargami
    - rozciąganie i zaokrąglanie warg
    - robienie z warg dzióbka, ryjka itp.
    - dmuchanie
  • balansowanie przedmiotów na górnej wardze, np. ołówka
  • ćwiczenia policzków
  • ćwiczenia żuchwy:
    - opuszczanie o podnoszenie żuchwy
    - wysuwanie żuchwy do przodu i cofanie jej
    - przeżuwanie, naśladowanie żucia gumy
    - otwieranie i zamykanie ust przy widocznych zębach
    - zakładanie zębów na górną wargę
  • ćwiczenia podniebienia miękkiego:
    - ziewanie
    - przełykanie śliny, płynów,
    - kaszel, chrapanie, naśladowanie śmiechu – hi, ha, hu
    - chuchanie
    - wymawianie głosek tylnojęzykowe [K] [G] [H] oraz sylab z głoskami (ka, ku, ga, gu)
    - naśladowanie odgłosów wiejskiego ptactwa – gę - gę, ko - ko itp.
    - oddychanie – wdech nosem, wydech ustami
    - zasysanie i przenoszenie drobnych przedmiotów słomką
    - nabieranie powietrza i zatrzymywanie go w buzi przy wypełnionych policzkach
3. Ćwiczenia oddechowe i fonacyjne
  • zabawy i ćwiczenia oddechowe
  • wciąganie powietrza nosem, wydmuchiwanie powietrza nosem i ustami
  • nadymanie buzi i przepychanie powietrza z jednego policzka do drugiego
  • nadmuchiwanie balonika
  • dmuchanie przez rurkę, poruszanie papierków, piórek, pomponików itp. z różnym natężeniem oddechu
  • dmuchanie na wiatraczek, robienie baniek mydlanych
  • nauka oddychania przepono-brzusznego
  • wydłużanie fazy wydechu
  • ćwiczenia emisji głosu

4. Ćwiczenia logopedyczne
  • mówienie różnych samogłosek z przesadną artykulacją
  • wywoływanie trudnych głosek, z którymy dzieci mają problemy
  • utrwalanie wymowy głosek: w izolacji, w sylabie, w nagłosie, śródgłosie i w wygłosie wyrazów, w zdaniach
  • ćwiczenia w różnicowaniu głosek różniących się miejscem lub sposobem artykulacji

5. Ćwiczenia rozwijające i wzbogacające słownictwo dziecka oraz pamięć słowną
  • słuchanie nazw i wskazywanie odpowiadających im desygnatów
  • głoskowanie wyrazów (najpierw jednosylabowych)
  • wymawianie głosek w/g wzoru, dobieranie gestów artykulacyjnych do liter
  • zapamiętywanie pojedynczych nazw i szeregów nazw lub dźwięków
  • sylabizowanie wyrazów w mowie głośnej i cichej, wystukiwanie sylab
  • wyszukiwanie obrazków do wypowiadanych słów
  • wspólne mówienie wierszy – dzieci dopowiadają fragmenty rymowanki
  • kończenie sylab i tworzenie wyrazów
  • wyszukiwanie wyrazów na tą samą głoskę – tylko w mowie lub na obrazkach
  • liczenie wyrazów w zdaniu
  • liczenie głosek i sylab w wyrazach
  • modelowanie wyrazów za pomocą liter
  • wężyk - podawanie wyrazu na głoskę kończącą usłyszany wyraz
  • zabawa – Klaśnij gdy usłyszysz... [ a ]
  • mówienie sylabami
  • szukanie wyrazów, które różnią się tylko jedną głoską, np. [bułka - półka]
    [domek - Tomek] [góra - kura] [bąk - pąk] [dama - tama] [biurko - piórko] [bije - opije] [koza - kosa] [rak - lak] [kasa - kasza] [tacka - taczka] [buty - budy]
  • wyszukiwanie wyrazu ukrytego w innym, np. stonoga
  • zapamiętywanie ciągu wyrazów
  • układanie wyrazów z sylab lub liter
  • układanie zdań z wyrazów
  • loteryjki sylabowe
  • domina fonematyczne
  • przekształcanie wyrazów poprzez przestawianie liter
  • zabawy muzyczno-ruchowe
  • opowiadanie treści czytanego tekstu, odpowiedzi na pytania związane z utworem
  • rozpoznawanie piosenki po melodii
  • mówienie tekstów z różnym natężeniem głosu
  • zabawy ortofoniczne
  • dopasowywanie napisów do ilustracji
  • porządkowanie historyjek obrazkowych
  • klasyfikowanie obrazków ze względu na wybraną cechę fonematyczną
  • mówienie na wydechu samogłosek, ciągów wyrazów, np. dni tygodnia
  • liczenie na wydechu, np.zabawy Pierwsza wrona bez ogona…
  • zabawy z dmuchajką
  • recytacja krótkich wierszyków logopedycznych

Wymowa głosek.


[EDIT] Więcej przeczytasz tutaj